Od 2017 roku, Fundacja Puszka i Fundacja Bęc Zmiana, dwie współpracujące organizacje o dużym dorobku działań w przestrzeni miejskiej, realizują projekty badawcze dotyczące przestrzeni i funkcjonowania polskich placów. Prowadzimy warsztaty, wykłady, wydajemy publikacje i organizujemy wystawy, a także doradzamy tym, którzy place zmieniają, projektują lub powołują do życia.
Zapraszamy do współpracy wszystkich, którzy chcą kształtować przyjazną i odpowiedzialną przestrzeń placów. Skontaktujcie się z nami, żeby omówić możliwe warianty współpracy: bec@beczmiana.pl
Poniżej znajdziecie opisy naszych wcześniejszych projektów dotyczących przestrzeni placowych.
Place Warszawy (do odzyskania)
Projekt Place Warszawy (do odzyskania) polegał na wszechstronnym badaniu placów Warszawy, popularyzacji wiedzy o ich współczesnych obliczach i potencjałach, a także podniesieniu ich jakości poprzez zaproponowanie eksperckich rekomendacji i programu performatywnego. Na portalu-narzędziu placewarszawy.pl zgromadziliśmy wyniki badań oraz rekomendacje interdyscyplinarnego zespołu. Przeprowadziliśmy również szereg warsztatów, spacerów i debat, a wyniki projektu przedstawiliśmy na dwóch wystawach: „Plac Defilad. Krok do przodu” w ramach festiwalu „Warszawa w budowie”, „Place. Instrukcja użycia” w ZODIAKU Warszawskim Pawilonie Architektury, a także w publikacji „Place. Wiedza i wyobraźnia”. Trzyletni projekty był współfinansowany przez m.st. Warszawę i został uznany najlepszą inicjatywą pozarządową 2019 w Konkursie S3KTOR w kategorii S3KTOR Nowatorski.
Place Powiększenie
Powiększenie było badaniem dotyczącym potencjału przestrzeni publicznej przed instytucjami kultury i sztuki w Województwie Mazowieckim. Celem była aktywizacja tych przestrzeni w ścisłej współpracy z instytucjami w ośrodkach o zróżnicowanej skali oraz z ekspertami związanymi z kreowaniem przestrzeni publicznych. Wynikiem projektu było udostępnienie internetowego katalogu dobrych praktyk do wykorzystywania przez wszystkie zainteresowane podmioty. Projekt został zrealizowany w partnerstwie z Muzeum Etnograficznym w Warszawie oraz Mazowieckim Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu. Projekt powstał w ramach programu „Kultura, sztuka, ochrona dóbr kultury i dziedzictwa narodowego – 2021” realizowanego przez Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego.
Plac Nowego Sąsiedztwa / Zieleń nad betonem
Plac Nowego Sąsiedztwa, wspólny projekt dwóch fundacji specjalizujących się w rozpoznawaniu potencjałów przestrzeni miejskiej, został ufundowany na przekonaniu o konieczności stałego, czujnego poszerzania pojęcia wspólnoty miejskiej. Składał się z szeregu wydarzeń zrealizowanych w ramach programu ubiegłorocznej edycji projektu Plac Defilad realizowanego w Warszawie przez Teatr Studio, a przede wszystkim z rozpłytowania 40 m2 nawierzchni przed Pałacem Kultury i Nauki i zasadzenia w tym miejscu ponad 350 roślin.
Plac Nowego Sąsiedztwa, Plac Defilad, 2022, fot. Sisi Cecylia
Plac Nowego Sąsiedztwa w wymiarze przestrzennym był fazą przejściową między placem Defilad a placem Centralnym, zwycięskim projektem zaproponowanym w konkursie na tę przestrzeń przez pracownię A-A Collective. Motywem przewodnim pomysłu na tę nową przestrzeń publiczną jest odwzorowanie za pomocą różnych materiałów, w tym zieleni – trawników, bylin, krzewów – przedwojennego układu ulic i budynków, które znajdowały się na tym terenie przed wybuchem drugiej wojny światowej. Plac Nowego Sąsiedztwa wytworzył prototyp tej realizacji: rabata, która powstała w ramach PNS jest częścią dawnego dziedzińca budynku, który znajdował się przy ulicy Złotej 22.
Pomysł na Plac Nowego Sąsiedztwa powstał z chęci przebywania wśród zieleni na przekór betonowej przeszłości miast. Wynikał z poszukiwania miejsca odpoczynku, ale i wytężonego spojrzenia w przyszłość mądrzejszą, lepszą, bezpieczniejszą.
Projekt podkreślał głębokie przekonanie, że przestrzeń publiczna współczesnych miast musi stać się miejscem kontaktu z naturą, a radykalne zazielenienie – rodzajem nowej miejskiej infrastruktury, łagodzącej najbardziej dotkliwe napięcia powstające w wyniku polikryzysów.
Stworzyliśmy przestrzeń współbycia i relaksu, z której korzystać mogą sąsiedzi, osoby migranckie, turyści, przyjezdni, owady, ptaki czy zwierzęta – szeroka międzygatunkowa wspólnota mieszkańców. Na projekt złożyło się także szereg wydarzeń: warsztatów, spotkań, spacerów i dyskusji, których wspólnym elementem było wzmacnianie wyobrażeń o włączającej przestrzeni publicznej: społecznej i przyrodniczej.
Plac Nowego Sąsiedztwa to przykład działania o charakterze punktowym, bazującym na obszarach związanych z kulturą, o silnym charakterze miastotwórczym, który ma wpływ na kolektywną wyobraźnię. Zmieniliśmy charakter, dzięki inicjatywie i pomysłowi organizacji pozarządowych, jednej z najbardziej „zabetonowanych” przestrzeni w mieście.
Plac Nowego Sąsiedztwa, Plac Defilad, 2022, fot. Sisi Cecylia
Skalą skuteczności naszego działania, jest podjęcie decyzji przez Urząd Miasta o realizacji Placu Centralnego w wersji wzbogaconej o znacznie większą reprezentację zieleni wysokiej – drzew w projekcie realizacyjnym przybyło dzięki prototypowej realizacji, jaką był Plac Nowego Sąsiedztwa.
I w końcu, co naszym zdaniem jest bardzo wyjątkowe, połączyliśmy działania bardzo wielu podmiotów miejskich, prywatnych i pozarządowych. Były wśród nich: Teatr Studio, Zarząd Pałacu Kultury i Nauki, Grupa Tree, Szkółki Grąbczewscy, Studio Architektoniczne A-A Collective, Pracownia Architektury Krajobrazu, Fundacja Bęc Zmiana, Fundacja Puszka, Grupa Projektowa Centrala. Projekt współfinansowany był przez m.st. Warszawę i zrealizowany przy współpracy z Biurem Architektury i Planowania Przestrzennego Urzędu m.st. Warszawy, Biurem Kultury Urzędu m.st. Warszawy, Biurem Mienia Miasta i Skarbu Państwa, Zarządem Mienia m.st. Warszawy, Biurem Stołecznego Konserwatora Zabytków Urzędu m.st. Warszawy.
Jako podsumowanie wydaliśmy przewodnik zachęcający do przeciwdziałnia betonozie w formie plakatu dostępnego do pobrania ze strony: https://beczmiana.pl/plac-nowego-sasiedztwa/
O nas
Simone De Iacobis: Plac zgody kultury z naturą, 2021
Simone De Iacobis: Plac odporny, 2021