Nasz Dom – zakład opiekuńczo-wychowawczy, którego twórcami byli Maryna Falska i Janusz Korczak – odznaczał się postępowością metod wychowawczych i wrażliwością na otoczenie. Założony w 1919 roku w Pruszkowie, był domem dla dzieci pozbawionych opieki rodzicielskiej, głównie sierot po robotnikach poległych w wyniku I wojny światowej. W 1928 roku, po wielu staraniach, zakład przeniósł się do nowo wybudowanej siedziby na warszawskich Bielanach. Wtedy, był to obszar podmiejski, na którym nie brakowało nowatorskich realizacji. Powstało tam spółdzielcze osiedle dworków „Zdobycz Robotnicza”, a architekci eksperymentowali z modernistycznym budownictwem jednorodzinnym. Nowy budynek dla sierot, w kształcie samolotu, autorstwa Zygmunta Tarasina, idealnie wkomponował się w tę przestrzeń.
Nowoczesne i zaskakująco radykalne, nawet jak na dzisiejsze czasy, były też metody wychowawcze i zasady panujące w Naszym Domu min. Sąd Koleżeński, czy system „podzięk” i „przeprosin”. Idee i doświadczenia Korczaka i Falskiej, mimo próby czasu, pozostają aktualne, zwłaszcza jeśli rozszerzyć rozumienie Naszego Domu po prostu na praktyki codzienne życia społecznego. Tym bardziej warto o nich opowiadać w 100-lecie istnienia i działalności placówki.
Z okazji jubileuszu, do zbadania dziedzictwa Naszego Domu z perspektywy współczesności i dzisiejszych wyzwań społecznych, zaprosiliśmy grupę badaczy z Pracowni Studiów Miejskich Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, realizującą działania artystyczne ze społecznościami Jaśminę Wójcik oraz grupę projektową Centrala. Projektowi towarzyszył szereg wydarzeń min. debata poświęcona aktualności dorobku pedagogicznego Korczaka/Falskiej, akcja artystyczna – pochód ze sztandarami Jaśminy Wójcik, spacer inspirowany zielonymi mieszkańcami Naszego Domu poprowadzony przez Grupę Centrala czy konferencja, prezentująca wnioski wypracowane przy użyciu narzędzi badawczych z pola antropologii i kultury wizualnej. Powstała też bezpłatna publikacja.
WIĘCEJ O PROJEKCIE + DOKUMENTACJA WYDARZEŃ: www.beczmiana.pl/naszdom
Cykl wydarzeń „Nasz Dom 1919-2019”, którego kuratorką jest Zuzanna Sękowska, Fundacja Bęc Zmiana realizuje dzięki grantowi „Dziedzictwo kulturalne i współczesna tożsamość Warszawy” uzyskanemu od m.st. Warszawy.
Partnerami projektu są:
Pracownia Studiów Miejskich Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego
Korczakianum. Pracownia Muzeum Warszawy
Muzeum Warszawy
Dom Dziecka nr 1 „Nasz Dom” im. Maryny Falskiej
Towarzystwo Nasz Dom
Polskie Stowarzyszenie im. Janusza Korczaka
Zespół do Obsługi Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych nr 2 w Warszawie
Centrala (Simone de Iacobis, Małgorzata Kuciewicz), 2019 Kolaż na podstawie materiałów archiwalnych udostępnionych przez Nasz Dom, Korczakianum oraz fragmentów pozycji „Własnoręcznie wykonany album i fotografie z życia Naszego Domu 1929 – 1933” z Muzeum Józefa Piłsudskiego w Belwederze (AAN)